Kars’ın Atalık Tohumları yaygınlaştırılıyor

Kars’ın Atalık Tohumları yaygınlaştırılıyor

KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK

Kars’ın atalık tohumları Boğatepe Çevre Yaşam Derneği Başkanı İlhan Koçulu’nun uzun yıllar süren çalışmalarıyla yeniden hayat bulmaya başladı. 2000 yılından beri bölgedeki yerel, geleneksel ürünleri, yerel tohumları, atalık tohumlarını çoğaltıp yaygınlaştırma çalışmaları yapan Koçulu, Anadolu’da “Peygamber Buğdayı” olarak bilinen, 1960’dan sonra ekim dikimi kaybolmuş buğday çeşidini de üretime kavuşturdu.

İlhan Koçulu Ankara’da buldukları “Peygamber Arpası”nı Tarım Bakanlığı Tohum Araştırma Merkezi’nde çoğalttıklarını söyledi. Ardından Susuz’un İncesu Köyü’ndeki tahıl ambarında bu ürünü çoğalttıklarını belirten Koçulu, “Bu sene 10-20 tonu geçen bir ürün elde ediyoruz. Onun mutluluğu içerisindeyiz. Ürün arpa ama kabuğu soyuluyor. Ekmeklik bir buğday formuna geçiyor.” dedi.

“BİZ ARPA EKMEĞİ YİYEREK KURTULUŞ SAVAŞINI KAZANDIK”

Koçulu daha sonra “Büyüklerimizden çok dinledik, tarih kitaplarımızda çok okuduk. ‘Biz arpa ekmeği yiyerek Kurtuluş Savaşını, Anadolu'yu kazandık. Anadolu da bir Türk Devleti kurduk’ kelimesini çok duymuşsunuzdur. Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasında emeği olan arpadır bu ekmeklik arpa.” diye konuştu.

Peygamber arpasının içerisindeki yaban bitki tohumların ayrıştırılması çalışmasını titizlikle takip ettiklerini kaydeden Koçulu, “Biz çünkü burada Fast Food kullanmıyoruz doğa ne verse o bize yetiyor, bize bir sıkıntı da yaratmıyor. Şundan dolayı; biz samanı hayvanlara veriyoruz içerisindeki otlar da samanı güçlendiriyor. Bu yüzden bizim için sıkıntı yok. Rızkımızı biz buradan alıyoruz. Tohumun içerisindeki yaban bitkiler, tohumluk özelliği olmayanlar ve boyları unluk, tohumluk ayrı ayrı selektörde ayrılmaktadır.” şeklinde konuştu.

Bu yıldan itibaren Anadolu'daki tüketim kooperatiflerine un olarak dağıtmaya başlayacaklarının müjdesini de veren Koçulu, “Çünkü bu sene 10 tonun çok üzerinde bir ürün var. Biz 4-5 tonunu una dönüştüreceğiz diğerini yine köylülere dağıtıp önümüzdeki sene 50-100 tonlara çıkacağız. Yaygınlaştırma temel hedefimiz. Buğday içerisindeki nişasta biliyoruz ki hepimizde beslenme süresince vücudumuzda olumsuz etkiler yaratmaktadır. Arpanın içerisindeki besin değeri yüksek bileşenleri bizim sağlığımız açısından beslenmemizde bizi koruyacak ve bünyemizi daha güçlü kılacak. Bunun önünde kavılcaya 20 yılımı verdim antik bir tohumdur. Kavılcanın yanında bu buğday da antik bir tohumdur. Bu sene Kars ilinde 350 kg ile ekmeye başladığımız tohum miktarı 700  tonun üzerine çıktı.” ifadelerine yer verdi.

Koçulu daha sonra şunları söşledi:

“Ben Peygamber Arpasıyla Ankara ODTÜ'de yerel tohumlarla ilgili bir konuşmaya gittiğimde tanıştım. Orda bir tane hoca bundan bana 100 gram verdi. Bu 100 gramın 50 gramını hocalarıma verdim 50 gramını bizim buraya getirdik ve çoğaltmaya başladık. 80 kiloya geldiğimizde ‘biz bunu ne yapalım ne edelim’ diye düşündük. Ankara'da bir TV’de program yapan bir hanımefendi var ona bahsetmiştik o da gidip Ankara'nın köylerinden bulmuş. Sonra öğrendik ki Ankara'nın köylerinde olan o tohum çeşidini tohum araştırma merkezi de almış ıslaha gidiyor. Onların ıslahında olduğunu geçen yıl Ege Üniversitesi’nde buğdaylarla ilgili bir sempozyumda öğrendim. Geçtiğimiz yıl sağ olsun tahıl araştırma merkezi bize 5 ton civarında ürün verdi. Burada hepsi yetişmeyebilir diye korktum. Eskişehir'de bir tohumu ektirdim, 500 kg Nazilli’de ektirdim, 500 kg Ankara'da ektirdim diğer 3 tonunu da Kars'ta Akyaka, Arpacay, Selim, Ardahan Göle, Kars merkez olmak üzere yaklaşık olarak 10 çiftçiye dağıttım. Bunlardan şimdi toplamaya başladık ürün çıktı. Dönüme 500 kg çıktı ve çok verimli oldu. Ununun da çok faydalı olduğunu biliyoruz. Hem ülkemizin ekonomisi için hem bölge çiftçisi için hem de bizim ürettiklerimizle beslenen bizim yararlanıcılarımız için çok iyi oldu.”

Koçulu Peygamber Arpası’nın Sellektör’de ayrıştırılma çalışmalarıyla ilgili de “Şu anda gördüğünüz tohum çeşidinin içinde bir sürü yabani ot tohumları var. Bu yabani ot tohumları bir daha ki sene tarlaya gitmesin diye ayrıştırıyoruz. Bu kabuklu kalan çeşitler, bunlardan tohum olarak faydalanacağız. Daha irileri, daha canlılarını da yine tarlada tohum olarak kullanacağız. Bu  arpanın yeşilleri, olgunlaşmamışları da içerisindeki yulaf ve diğer tohum çeşitlerini içinde taşıyan grup. Bunu hayvan yemi olarak kullanıyoruz. En temizleri ve en irilerini de değirmene götürüp un yapacağız. Bir küçüğü olanları da yine unluk ya da tohumluk kullanacağız. Tohumluk özelliği olmayanlar ise hayvan yemi olacak. Yani en küçük parçasını bile ziyan etmeden doğanın bize verdiği üründen biz de hakkıyla yararlanıyoruz.” dedi.

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK