Kars’ta kavılca hasadı başladı
KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
Kars'ta 13 bin yıllık bir geçmişi bulunan kavılca buğdayının hasadına başlandı. Kars'ın eski buğday cinslerinden biri olan ve yıllardır ekilmeyen kavılca buğdayının gluten içermediği ve çölyak hastaları için uygun olduğunu belirten Ziraat Odası Koordinasyon Başkanı ve Digor Ziraat Odası Başkanı İsmet Hagi, "Kavılca genleriyle oynanmamış, hibrit olmamış antik bir tohumdur" dedi.
Soğuğa dayanıklı, mukavemeti fazla olan bir buğday cinsi olarak da bilinen, önemli tarımsal değerlerimizden birisi olan kavılca buğdayı çeşidinin üretimini artırmak için DAP İdaresi Başkanlığı ile Valilik ortak proje çalışması yaptı. Kars Valiliği öncülüğünde DAP İdaresi desteğinde yürütülen kavılca buğdayı tanıtımı ve yaygınlaştırılması projesi hayata geçirildi. 174 üreticiye, Kars merkez ve ilçelerde 34 tonun üzerinde kavılca buğday tohumunu dağıtıldı. Bin 750 dekar alanda ekim yapıldı. Yüksek miktarda verim alınması hedeflendi. Digor İlçesi’nde de umutla toprakla buluşturdukları kavılcanın hasadını yapan çiftçiler, aldıkları verimle büyük bir sevinç yaşadı. İlçede ilk hasat Celal köyünde gerçekleşti. Nisan ayında ekimi yapılan buğdaylar dönümüne yaklaşık 500 kilo ürün verdi. Sap ve samının da arpa ve buğdaya nazaran daha verim olduğunu görüldü.
Kars Ziraat Odası Koordinasyon Başkanı ve aynı zamanda Digor Ziraat Odası Başkanı İsmet Hagi de çiftçinin hasat sevincine ortak oldu. Hasadı yerinde inceleyen Başkan Hagi, “Son zamanlarda bölgemizde kavılca eken olmamıştı. Son bir iki yıldır bazı çiftçilerimiz ekmeye başladı. Kavılca bu bölgede çok önemli bir buğdaydır. Vitamin zenginliği çok yüksek bir ürün olduğu için bunu bir daha canlandıralım dedik ve bazı çiftçilerimiz ekmeye başladı. Bu sene tarım müdürlüğü DAP’a bir proje sundu ve kabul edildi. Çiftçilerimize kavılca tohumu dağıtıldı. Kabuklu ve soğuğa karşı çok dayanıklı bir buğday türüdür. Samanı ve tohumu bol çıkmakta. Dönümüne 500 kilo verdi. Bunu bölgede yaygınlaştıracağız. Kars'ın eski buğday cinslerinden biri olan ve yıllardır ekilmeyen kavılca buğdayı gluten içermediği ve çölyak hastaları için uygundur. Kavılca tam anlamıyla efsane diyebileceğimiz bir buğday. Geçmişi 13.000 yıl önceye dayanan, genleriyle oynanmamış, hibrit olmamış antik bir tohum. Kars yöresinin çetin hava koşullarına kendini adapte etmiş, iklimle mücadelesinden daha da güçlenerek zaferle çıkmış bir ekin. Bizler bu topraklarda medeniyet tarihinin en eski buğdaylarına sahibiz" diye konuştu.
İlk defa kavılca eken Celal köyünden Faik Uysal, çok eskiye dayanan kavılca buğdayının hasadından memnun olduğunu bundan sonra da ekmeye devam edeceklerini söyledi.
KAVILCA NEDİR?
Kavılca buğdayı bir çeşit kılçıklı buğdaydır. Kavılca buğdayı tetraploiddir (2n = 4x = 28 kromozom).[2] Evcil türleri Triticum turgidumun alt türü dicoccum ve Triticum turgidum un alt türü durumdur. Bitkinin yabani türü Triticum turgidumun alt türü dicoccoidestir. Yabani ve evcil tür arasındaki ana fark yabani türün olgunlaşan tohumunun çatlayarak toprağa saçılmasıdır. Evcil türde ise tohum bütün halde kalır; dolayısıyla hasadı daha kolaydır.
Siyez buğdayı ile birlikte, Kavılca buğdayı Yakın Doğunun en erken evcilleştirilen mahsüllerindendir. Antik dünyada yaygın olarak kültüre alınan bu bitki günümüzde Avrupa ve Asyanın dağlık bölgelerinde yetişen bir relikt bitki durumundadır. Türkiye'de yok olmak üzere iken kurtarılıp, Kars ilinde tarımı yapılmaya başlanmıştır.
(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
