Arpaçay Milli Kahramanları ve Şehitlikleri 7 KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
Arpaçay Milli Kahramanları ve Şehitlikleri 7
KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
Tarih Araştırmacısı Yazar Sultan AYDIN’ın, “Arpaçay Milli Kahramanları ve Şehitlikleri 7” yazısı:
ARPAÇAY MİLLİ KAHRAMANLARI VE ŞEHİTLİKLERİ (7)
GAZİ KARS’IN ARPAÇAY-SUSUZ (ZARŞAD)-AKYAKA-(ŞÜREGEL) KAZALARININ MİLLİ KAHRAMANLARI, 40 YILLIK KARA GÜNLERİ, ŞEHİTLERİ VE ŞEHİTLİKLERİ
HÜRRİYETİN DEĞERİ VE ÖNEMİ HÜRRİYETLERİNİ KAYBEDENLER EN İYİ ANLAR. VATAN VE MİLLET SEVGİSİ. VATAN VE MİLLETİNDEN HASRET KALANLAR ANLAR.KARS İLİ VE ÇEVRESİ ANADOLU TARİHİNİN. TÜRK TARİHİNİN. BİR CESİT ÖZETİ OLARAK GÖRÜLÜR,
TARİH YİĞİTLERİN VE KAHRAMANLARIN TARİHİDİR
Yurdumuzun her karış toprağı şehitlerimizin kanları ile sulanmıştır.
Devlet ve Millet olarak binlerce yıl öncesinden beri süre gelen devamlılığımız manevi iklimi AZİZ ŞEHİTLERİMİZİN mübarek kanlarına, kalplerimizde istiklal meşalemizi yakan yüce hatıraları önünde saygıyla eğiliyoruz.
Kahraman Şehitlerimizin yattıkları yer ve mezarlarının dış görünüşlerinin,Milletimizin geleneklerine uygun hale getirilmesi amacıyla Şehitlerimiz ve Şehitliklerimizin yattığı yerlerin kaybolduğu ve bir çoklarının ise Milletimizden ilgi bekledikleri bir gerçektir.
Şehitlerimizin yattığı yerlerin tarihi Milli parklar haline getirilmesi dileğimle...
ARPAÇAY - ZARSAD – SÜREGEL -AKBABA BÖLGESİNDEKİ MEZALİMLER
Başbakanlık Devlet arşivleri 1910-1922 yılları arası 523 bin 955 Türkün Ermeni çeteleri tarafından katledildiğini belgelerle ortaya koydu. KARS-İlimizde ise katledilen Türk müslüman sayısı 47.427’dir.
Ermeniler tarafından, 20 Ocak 1920 günü Arpaçay-Akyaka-Şehnalar köyüne hücum edilerek zırhlı vagonlardan Top atışları yapılmış, 500 den çok kadın çocuk şehit edilmiştir. kaçabilen 200 kadar Türk’ün ve İslam da kar ve tipiden boğularak Allah'ın rahmetine kavuşmuşlar
Zarşad (Arpaçay) ilçesi merkez, Susuz bucağı ve Arpaçay boylarındaki Akbaba bölgelerine de Ermeniler Türk ve Müslüman ailelere saldırmaya başladılar. 1920 Ocak ve Şubat aylarında Zarşad ilçesi Göğercin, Mamaş (Kırçiçeği) İncili, Pınar, 45 kişiyi ateşle yakarak şehit etmişler.
28 Şubat da Ermeniler yeniden Zarşad ilçesine taarruza geçmişler.28 köyü yakıp yıkmışlar. Kadın ve çocuklarında içinde bulunduğu (2 bin) insanı şehit etmişler. Bu köylerin genç ve güzel bakirelerinide birçoklarını 13 kızağa doldurarak, Gümrüğe ve 6 Kızak ile Kars'a götürüp Ermeni canavarlarının evine dağıtmışlar. Hayvanlık duygularını doyurmak için sürekli tutsaklık altına almışlar.
Kars'ta bir Pazar açılmış, bilhassa kadınların sırmalı ve işlemeli gömlekleri, açık arttırmalarla satılmıştır.
26 Ocak 1920'de Ermeni askerleri şüreğel bucağının. Anı köyünden 40, Daynalık (Soylu'dan) 100,Bacoğlu'ndan 50, Vartanlı'dan l00, Yılınlıdan 40, (Büyük Aküzüm'den) 70, Aslanhana'dan 30, Akçaoğlundan 150, Cedere Değirmen köprü'den) 30, Ergine (Kayaköprü'de) 40, İncedere'den 30, Sosgert (taşdere) den 100, Şahnalar'dan 220, Karahan'dan 200, Söğütlü'den 18, Geçit'den 30, Hacıpiri'den 30, Küçük Kımeli, (küçük durdurandan 60, Akbulut'tan 30, Kızıldaş (Sungurdere) 20, Çakmak'tan 30, Mağaracıktan 100, Karahaçlı (Başkaya)dan 150, Türk ve İslam evini yakıp malları ve eşyalarını yağma ve ahalisinden çoğunu öldürmüşlerdir.
1919 yılının gözünde taşnak çeteleri Zarşad (Arpaçay) Tepe köyü Basarak 5 erkeği 1 kadını öldürüp mallarını yağmalamışlardır.
Zarşad'ın mescitli köyünden 30, keçeborek, (Akçalar) 40, Kızılkilise. (Erdağı köyünden) 60 evin yıkıldığı, ayrıca 80 çocuğun ateşte yakıldığı ve (8 bin) hayvanın götürüldüğü ortaya çıkmıştır.
ERMENİ KATLİAMI Başbakanlık devlet arşivleri yayınlan basın ve internetten alınmıştır.
- 1919- (6 Ocak) Zarşad-Arpaçay-86 ölü
- 1920-1 Şubat Zarşad-Arpaçay-2150 ölü
- 1920-8 Şubat Şüregel (Arpaçay- Akyaka bölgesi) 1150 ölü
- 1920-10 Şubat-Arpaçay Çıldır civarı 100 ölü
- 1920-9 Mart Zarşad-Arpaçay-440 ölü
- 1920-22 Mart-Zarşad-Arpaçay, 2000 ölü
- 1920-29 Ekim Zarşad-Arpaçay-1026 ölü
KARS VE ARPAÇAY ÇEVRESİNDEKİ TOPLU MEZAR MAHALLERİ
Arpaçay Merkez bahçeler mahallesi
Arpaçay Büyük Çatma Köyü (178 iskeletli toplu mezar)
Arpaçay Güvercin Köyü
Arpaçay Küçük çatma köyü toplu mezar (açıldı)
Arpaçay Mescitli Köyü
Arpaçay Taşbaşı Köyü
Akyaka İncedere Köyü Kuyu İçindeki İskeletler
KAYNAKLAR
1- Dr. M .Fahrettin Kırzıoğlu Kars ili ve çevresinde ermeni mezalimi 1918-1920 Kardeş matbaası 1970 Ankara
2- Prof.Dr. Azmi Süslü Yakın Tarihimizde Kars ve Doğu Anadolu Sempozyumu Kars 17-21 Haziran 1991
3- Cemender Aslanoğlu 1946-1986 Kars Şehitlikleri ve Mehmetçiğimiz Türkiye Anıtlar Derneği yayınları 5.’si 40.yıl armağanı
4- Yakın tarihimizde Kars Doğu Anadolu senpozyumu 17-21 Haziran 1991
5- Nurettin Sezen – Kars ve Canoğul 2007
YAZI DİZİSİ DEVAM EDECEK.
(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) - KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK