Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti’yle İlgili Olarak İlk Kez Yayımlanan Belgenin İngiliz Arşivlerindeki İşlem Kaydı

Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti’yle İlgili Olarak İlk Kez Yayımlanan Belgenin İngiliz Arşivlerindeki İşlem Kaydı

KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK

Araştırmacı-Yazar Sezai Yazıcı, Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti’yle İlgili Olarak İlk Kez Yayımladığı Belgenin İngiliz Arşivlerindeki İşlem Kaydını kamuoyuyla paylaştı.

International Journal of Russian Studies [Rusya Araştırmaları Dergisi]’in Temmuz 2019 Özel Sayısında “Cenûb-î Garbî Kafkas Hükümeti’nin Dağıtılması ve Üyelerinin Malta’ya Sürgünü” başlıklı bir incelemem yayımlandı. İnceleme ekinde, İngilizler tarafından dağıtılan hükumetin ad, soyad ve görevleri yazılı 11 üyesinin, “Prenses Ena” gemisiyle Malta’ya sürüldüğünü konu edinen İngiliz Ulusal Arşivi’ndeki bir belge de [F.O. 371/4174 /Code W44 File 1270 (papers 85628-160889)] yer alıyordu.

Şu ana kadar yapılan araştırmalar sonucu Malta’da tutsak edilen Demokratik Cenûb-î Garbî Kafkas Cumhuriyeti Hükümeti üyelerinin kimlik bilgileri yaklaşık olarak biliniyor ama iki sayfalık belge Türkiye’de ilk kez yayımlanıyordu.

Belgenin yayımlanmasının ardından beni telefonla arayanlar ya da mesaj gönderenler konu üzerine çok sayıda araştırma, yüksek lisans ve doktora çalışması yapıldığını anımsatarak şimdiye kadar yayımlanmamış olan bu belgeye, örtülü bir biçimde benim nasıl ulaştığımı soruyordu.

Kurtuluş Savaşı’nda Kars merkezli örgütlenme ve yerel direnişin Anadolu’da daha önce benzeri görülmedik bir Cumhuriyete evrilmesinden sonra İngilizler tarafından boğularak üyelerinin Malta’ya sürülmesi hazin bir sondur. Söz konusu belge Müslümanlarla, Rus ve Rum üyelerin bir arada görev yaptığını ortaya koymakta ve ödenen bedelin boyutlarını çok çarpıcı bir biçimde göstermektedir.

Kars’a özgü benzersiz bu yaşanmışlığın İngiliz arşiv belgesiyle ortaya konmasının büyük önem taşıdığına inanıyoruz.

Bu nedenle okurun merakını gidermek, duraksamaları, soru işaretlerini ortadan kaldırmak için İngiliz Ulusal Arşivlerinde ulaştığım belgeyi ve adıma düzenlenmiş işlem kaydını onurla Kars halkının ve kamuoyunun dikkatlerine sunuyorum.

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK